Trong tất cả các truyền thống tôn giáo, các tác giả cổ điển đều nói có một huyền bí trong sự thăng tiến, ấy là, đến một lúc nào đó, chúng ta phải để các ân sủng tự hành động. Nó không có nghĩa là chúng ta ngừng mọi cố gắng, nhưng chúng ta cần để các nổ lực của mình được lớn lên bởi một cái gì đó vượt trên chúng ta.
Etty Hillesum giải thích trong quyển nhật ký của bà: Tôi không cần phải lắp ráp đời mình thêm nữa vì có một tiến trình cơ cấu đang làm việc trong tôi. Có một điều gì đó đang lớn lên, và mỗi lần tôi nhìn mình, là mỗi lần tôi thấy có một cái gì tươi mới xảy ra, và tất cả những gì tôi phải làm là chấp nhận nó.
Đây có phải là những gì chúng ta gọi là phục sinh?
Đối với nhiều người phục sinh là một ẩn dụ, là niềm tin gần giống như huyền thoại Phượng hoàng: Chết không phải là hết và, nếu chúng ta làm điều đúng, chúng ta có thể sống lại từ tro bụi của mình.
Cái gì cho chúng ta sức mạnh để có thể sống lại từ tro bụi của mình? Đó là sức mạnh ý chí và suy nghĩ tích cực. Theo ý tưởng này nếu bạn suy nghĩ tích cực, điều tốt sẽ xảy đến với bạn. Nếu bạn đặt niềm tin mạnh mẽ vào điều gì đó, nó sẽ trở thành hiện thực. Nếu bạn luôn ấp ủ điều tốt, điều tốt sẽ đến với bạn. Đức tin, hy vọng, và suy nghĩ tích cực làm cho điều tốt xảy ra và tái sinh cuộc sống từ nhiều cái chết.
Đây là nền tảng cho nhiều triết lý tu thân và nhiều nhóm tôn giáo. Họ xây dựng nền tảng của họ dựa trên sức mạnh của tinh thần con người hơn là sức mạnh của các ân sủng siêu nhiên. Theo họ, phục sinh là truyền thuyết Phượng Hoàng, được nâng lên một chút bởi ngôn ngữ tâm lý và tôn giáo.
Có một vài chiều sâu và sự thật trong đó. Trong các ý tưởng này có ý tưởng phục sinh là suy nghĩ tích cực và tin rằng năng lượng tích cực sẽ làm cho những điều tốt sẽ xảy ra, cũng như loại suy nghĩ tự chuốc thất bại hay tự mãn. Suy nghĩ tích cực tạo ra năng lượng tích cực và năng lượng này có thể mang sự sống ra khỏi bụi tro. Nó cũng đúng với thể lý. Đôi khi có một loại bệnh lý nặng nào đó mà thái độ tích cực cũng quan trọng cho sự chữa trị như gặp được thuốc men thích hợp. Đó không phải chỉ là suy nghĩ mơ ước; thái độ đúng đắn làm cho năng lượng thể lý, cảm xúc và thiêng liêng đến với thế gian và vào thể xác con người.
Đối với nhiều người, đó chính ý nghĩa của phục sinh, là ẩn dụ về sự chuyển hóa mà năng lượng tích cực có thể đem đến cho thế gian...
Tuy nhiên nó còn hơn thế. Phục sinh không chỉ nói đến tiềm năng của năng lượng tích cực trong chúng ta, nó cũng là, và đặc biệt, nói đến sức mạnh của Thiên Chúa, một năng lượng huyền diệu, có thể làm những gì chúng ta không thể làm cho chính mình, một năng lượng có thể làm những gì mà về mặt bản chất, chúng ta không thể làm được. Phục sinh là sức mạnh từ thế giới bên kia đi vào thế gian và cuộc sống của chúng ta. Làm sao chúng ta có thể hiểu được điều này?
Nhà thần học và triết gia Paul Tillich phân biệt các thuật ngữ: Tôn giáo giả (Pseudo-religion), Tôn giáo từa tựa (Quasi-religion), và Tôn giáo đích thật (Real-religion.)
Tôn giáo giả là khi chúng ta sử dụng ngôn ngữ tôn giáo (Thiên Chúa, mạc khải, ân sủng, phục sinh) nhưng trong bản chất, những từ ngữ này lại ám chỉ đến những gì cao nhất trong ý thức mỗi người. Và, trong cái tốt nhất của nó, nó có thể làm cho chúng ta trưởng thành, có lòng vị tha; còn trong cái xấu nhất của nó, nó làm cho chúng ta tự mê dụ chính mình và tự cao tự đại. Rốt cùng thì, trong cả hai trường hợp, chúng ta đều đang làm cho ý thức tái sinh; sức mạnh ý chí và suy nghĩ tích cực đóng vai trò then chốt trong bất cứ sự trưởng thành và chuyển hóa nào.
Ngược lại, tôn giáo từa tựa không sử dụng ngôn ngữ tôn giáo, thay vào đó họ sử dụng ngôn ngữ phân tích xã hội, tâm lý, triết lý, kinh tế, và nhân loại học. Những gì nó kêu gọi chúng ta không phải là những gì cao nhất trong ý thức mỗi người, nhưng là những gì cao nhất trong ý thức tập thể. Cũng như tôn giáo đích thật, nó kêu gọi chúng ta vượt lên bản thân mình để đến nhân vị siêu việt. Tôn giáo từa tựa, những biểu hiện tốt nhất của nó nằm trong các hệ tư tưởng chính trị và xã hội (chủ nghĩa Mác-xít, Hòa Bình Xanh, các tổ chức Phi chính phủ, Công bình xã hội), cũng như Tôn giáo đích thật, nó kêu gọi chúng ta vượt lên bản thân mình, nhưng không giống như Tôn giáo đích thật, rốt cùng nó không mang lại bầu khí siêu nghiệm cho cuộc sống. Nó vẫn chỉ chạm ở những gì cao nhất trong mỗi chúng ta; sức mạnh ý chí và suy nghĩ tích cực vẫn là sức mạnh chủ đạo thật sự đằng sau bất cứ chuyển hóa nào trong thế gian hoặc bên trong bản thân mình.
Tôn giáo đích thật có thể sử dụng hay không sử dụng ngôn ngữ tôn giáo cổ điển, nhưng, trong cả hai trường hợp, những gì nó mở ra cho chúng ta không chỉ là những gì cao nhất trong bản thân mình và những gì chúng ta có thể đạt được qua sức mạnh ý chí và suy nghĩ tích cực. Nhưng còn hơn thế, nó mở ra cho chúng ta một sức mạnh và ân sủng vượt lên bản thân mình. Nó không phải chỉ làm tái sinh bầu khí trong vũ trụ; nó mang bầu khí siêu nghiệm, thiêng liêng từ thế giới bên kia đến.
Phục sinh có một chỗ cho suy nghĩ tích cực và nó nhấn mạnh đến tầm quan trọng của sức mạnh ý chí tương hợp. Nhưng nó còn nhiều hơn thế. Rốt cùng, nó là sức mạnh thượng siêu việt của Thiên Chúa mở tung ra trong thiên nhiên và trong cuộc sống chúng ta, làm cho chúng ta những gì chúng ta không thể làm bằng sức mạnh ý chí và suy nghĩ tích cực. Phục sinh là một sức mạnh có thể giúp chúng ta xếp đặt lại các yếu tố ở trong thể xác, trong các cảm xúc đau đớn, trong thế giới phân chia của chúng ta để nâng chúng ta lên một đời sống mới từ bụi tro.
Fr. Ron Rolheiser, OMI
(The Resurrection - The Power of Positive Thinking or the Power of God?, 2007)
